Trong vòng vài năm trở lại đây, số lượng giải chạy marathon tổ chức tại Việt Nam tăng nhanh, được tổ chức tại nhiều địa phương trong cả nước, từ vùng núi tới miền biển, từ thành thị tới bản làng thu hút đông đảo các VĐV trong nước và quốc tế, chuyên nghiệp và không chuyên tham dự. Điều này không chỉ tạo ra sức hấp dẫn riêng về thể thao mà còn mang lại lợi ích kép cho phát triển du lịch.

Chinh phục đỉnh Mã Pí Lèng tại giải Hagiang Marathon 2019 (Nguồn: Công ty Đường Đua Mới)

Tài nguyên du lịch mới

Từng tham gia giải chạy Marathon đường mòn Việt Nam 2019 (Vietnam Trail Marathon 2019), anh Ngô Thành Đạo - một VĐV không chuyên chia sẻ, dù sinh sống tại Mộc Châu nhưng lần đầu tiên khám phá quê hương mình trên những cung đường mùa Xuân vẫn mang lại những cảm giác khác biệt. Đăng ký nội dung chạy 10km, anh cùng các bạn đồng hành đã băng qua bản Phiêng Cành, thung lũng Nà Ka, chạy giữa những cánh đồng hoa cải, hoa ngũ sắc, bên thung lũng mận nở hoa trắng muốt hay băng qua đồi chè trước khi cán đích. Vietnam Trail Marathon 2019 cũng ghi nhận những kỷ lục về thể thao tại Mộc Châu khi là giải Marathon quốc tế đầu tiên được tổ chức với 1.900 VĐV đến từ 39 quốc gia tham gia với các cự ly từ 10km đến 70km. Sau thành công của Giải 2019, Giải chạy 2020 được tổ chức lần thứ 2 trên cao nguyên Mộc Châu từ ngày 10 - 11/01/2020. Theo thông tin từ BQL Khu du lịch quốc gia Mộc Châu, Giải đã có trên 3.000 VĐV đến từ 40 quốc gia đăng ký tham dự, vượt xa so với lần đầu tổ chức.

Được tổ chức lần đầu tiên vào năm 2013 bởi công ty Topas Travel, Vietnam Mountain Marathon (VMM) là một trong những sự kiện chạy địa hình lớn nhất châu Á và là một sự kiện thể thao tiêu biểu của Đông Nam Á. Năm 2019, VMM có sự tham gia của hơn 4.000 VĐV đến từ 46 quốc gia và vùng lãnh thổ, hướng đến các hoạt động từ thiện ý nghĩa và góp phần thu hút khách du lịch quốc tế đến với Lào Cai và quảng bá hình ảnh của Sa Pa ra khắp nơi trên thế giới.

Nhiều giải chạy đã thu hút đông đảo các VĐV chuyên và không chuyên quốc tế tham dự, trở thành thường niên và định vị thành thương hiệu gắn với từng địa bàn. Ví dụ như giải chạy Marathon Hạ Long (Quảng Ninh), giải Ironman 7.3 (Đà Nẵng), giải Marathon Heritage (Hà Nội), giải  Marathon Hà Giang, giải Marathon Lào Cai, giải Marathon Pù Luông (Thanh Hóa), giải Marathon (Tp. Hồ Chí Minh)… Trong đó, nhiều giải chạy đã thu hút lượng người tham gia lớn như giải Ironman 7.3 năm 2019 đã thu hút hơn 6 nghìn người tham dự, giải Marathon Tp. Hồ Chí Minh tổ chức vào tháng 12/2019 có hơn 10 nghìn người đăng ký tham dự... Theo thống kê, trung bình mỗi năm có khoảng 12-15 giải chạy có quy mô lớn được tổ chức trên khá nhiều địa phương trong cả nước. Việc lựa chọn địa điểm, địa hình ngày càng được chú trọng và luôn đòi hỏi những trải nghiệm mới nên ngoài các giải chạy tổ chức định kỳ, mỗi năm trên bản đồ tổ chức các giải chạy marathon lại có thêm các địa danh mới bởi đặc thù tổ chức marathon linh hoạt và đa dạng, không gò bó về địa điểm như nhiều môn thể thao khác. Bởi vậy, không chỉ những vùng núi cao có những dạng địa hình phức tạp, đa dạng với những cung đường đèo uốn lượn, những hẻm vực với cảnh quan hùng vĩ mà ngay cả những đô thị lớn như Hà Nội, Hạ Long hay thành phố di sản như Huế, Hội An đều có thể trở thành nơi tổ chức các giải chạy marathon quốc tế hấp dẫn.

Công thức chung để có thể tổ chức được một giải chạy marathon thành công là địa điểm hấp dẫn, lựa chọn thời điểm đẹp trong năm, công tác tổ chức chuyên nghiệp, đảm bảo an toàn. Kinh nghiệm từ nhiều quốc gia cho thấy, việc phát triển loại hình này đảm bảo lợi ích kép khi đăng cai tổ chức các sự kiện quốc tế hoặc khu vực cũng là một kênh xúc tiến, quảng bá du lịch hiệu quả. Đây là một dạng tài nguyên mới với điểm nhấn có tính lan tỏa để thúc đẩy phát triển du lịch.

Giải chạy marathon trong thành phố hấp dẫn đông vận động viên (công ty Đường Đua Mới)

Lợi ích “hai trong một”

Phát triển loại hình du lịch gắn với các sự kiện thể thao đang là hướng khai thác được ngành Du lịch tích cực triển khai trong thời gian qua, góp phần đa dạng hóa các sản phẩm, tạo dựng thương hiệu cho điểm đến. Theo TS. Đỗ Cẩm Thơ, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch, Tài chính (TCDL), với đặc thù là ngành kinh tế dịch vụ tổng hợp, mang tính liên ngành, liên vùng, phát triển du lịch không thể tách rời các hoạt động văn hóa, thể thao ở mọi cấp độ, bởi các sự kiện này chính là một trong những đối tượng để thu hút khách du lịch và phát triển du lịch.

Là đơn vị duy trì thường xuyên các giải chạy marathon, đại diện Công ty Cổ phần Đường Đua Mới cho biết, điểm chung của các giải chạy Hà Giang Marathon, Hạ Long Bay Marathon, Loop Ultra Trail, Hà Nội Ultra Trail, Family Ekiden, Vietnam Kizuna Ekiden, Tam Đảo Ultra Trail mà công ty đã tổ chức nằm ở những địa danh Thành công của du lịch thể thao từ các giải chạy marathon nổi tiếng, mang lại nhiều trải nghiệm cho người tham gia như chạy ngắm biển, ngắm ruộng bậc thang, chạy cùng di sản… Trong đầu năm 2020, Công ty sẽ tổ chức tiếp các giải chạy tại Cầu Đất (Đà Lạt), Quảng Bình, Hội An, Hà Giang. Tại Giải chạy Quảng Bình Discovery Marathon 2020, các VĐV sẽ trải qua những cung đường chạy đẹp, đi qua hầu hết danh thắng nổi tiếng của VQG Phong Nha – Kẻ Bàng như khu công viên Ozo Park, cầu Trạ Ang, Hang 8 Cô, suối Moọc, sông Chày, hang Tối, cầu treo Chày Lập, cầu treo sông Son, động Phong Nha … Với giải chạy Hoi An Discovery Marathon 2020 sẽ được tổ chức ngày 19/4/2020, các VĐV sẽ chạy từ phố cổ rồi dọc sông Thu Bồn, hướng ra ngoại thành Hội An rồi trở lại với không gian quen thuộc bên bờ sông Hoài. Mỗi VĐV sẽ được khám phá nét đẹp vừa hoang sơ vừa thân thuộc của vùng đất này theo từng bước chạy.

Giải chạy marathon tại Sapa (nguồn: Vietnam.travel)

PGS.TS. Nguyễn Danh Hoàng Việt - Viện trưởng Viện Khoa học Thể dục thể thao cho rằng, du lịch thể thao không chỉ đem lại kinh tế cho địa phương mà còn tạo điều kiện cho VĐV cũng là những khách du lịch được tiếp cận được những nền văn hóa khác nhau, có cơ hội để trải nghiệm ở nhiều vùng đất, đồng thời đem lại cho địa phương tổ chức sự kiện những cơ hội để đẩy mạnh quảng bá văn hóa, bản sắc, hình ảnh của họ. Đây cũng là một cách để bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa một cách hiệu quả. 

Từ Giang