Chùa Ðộng Ngọ thuộc thôn Cập Nhất, xã Tiền Tiến, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương, chùa còn có tên gọi khác là chùa Cửu Phẩm. Ðây là ngôi chùa có niên đại cổ nhất tỉnh Hải Dương  do Thiền sư Khuông Việt xây dựng năm 971 và là nơi lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị làm bằng đá.

Một góc của ngôi chùa

Quần thể kiến trúc chùa hiện nay bao gồm: Tam quan, Chùa chính, Tiền Đường, Thượng Điện, nhà Phẩm, nhà Tổ, nhà Tăng, nhà khách, nhà thờ Mẫu..., trong đó, nhà Phẩm được thiết kế theo kiến trúc đình, đền truyền thống với 2 tầng, 8 mái. Những di vật tiêu biểu nhất hiện còn chính là tòa Tháp Cửu Phẩm Liên Hoa 9 tầng với hàng trăm tượng Phật, Quan Thế Âm Bồ Tát có kích thức nhỏ vây xung quanh. Công trình này được cố Hòa thượng Chân Nguyên, cùng đệ tử và những nghệ nhân trong vùng Thanh Hà xưa chế tạo vào thế kỷ XVII và đã được công nhận là bảo vật quốc gia.

Tháp Cửu Phẩm Liên Hoa với hơn 300 năm tuổi là tác phẩm nghệ thuật chế tạo từ gỗ có giá trị đỉnh cao của Phật Giáo Việt Nam từ thế kỷ XVII,  được dựng vào năm 1692, bằng gỗ, màu đỏ tươi, cao hơn 5m, được thiết kế theo kiểu “thượng thu hạ thách” (tức là càng lên cao càng nhỏ lại để tạo độ vững chãi). Tháp có 6 mặt cắt đều nhau, bao gồm 9 tầng giống như 9 bông hoa sen xếp chồng lên nhau. Ở mặt cắt mỗi tầng gắn 3 pho tượng Phật bằng gỗ thếp vàng ngự trên đài sen; ở giữa là tượng Phật A Di Đà, hai bên là tượng Quan Âm Bồ Tát và Thế Chí Bồ Tát hoặc tượng Văn Thù Bồ Tát và Phổ Hiền Bồ Tát.

Cửu phẩm Liên Hoa không chỉ mang thông điệp từ bi, vị tha, bác ái của đạo Phật mà còn thể hiện sự phát triển của dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử ở nước ta. Thầy Thích Thanh Thắng, trụ trì chùa cho biết: “Cố Hòa thượng Chân Nguyên (1647 - 1726) có công tu bổ và xây dựng lên những công trình quan trọng của chùa Đồng Ngọ và tồn tại đến hôm nay như: tam quan, chính điện, gác chuông, nhà thờ tổ…”.

Trụ đá, bia đá, phiến đá, hương đá, cầu đá, chó đá… là nơi lưu dấu thời gian, phác họa lại cả một thời kỳ dài trong đời sống lao động, sinh hoạt của bà con vùng đồng bằng sông Hồng.

Bên cạnh những vật có giá trị về mặt tâm linh, chùa Đồng Ngọ còn được biết đến là một khu bảo tàng gồm những công cụ, hiện vật bằng đá rất đồ sộ. Hiện, trong chùa có khoảng 1.500 hiện vật bằng đá với tổng trọng lượng 100 tấn đang được lưu giữ bởi công phu sưu tầm của sư thầy trụ trì Thích Thanh Thắng suốt 20 năm qua, với mong muốn tìm kiếm và lưu giữ để cho các thế hệ có nơi tìm hiểu các giá trị đồ đá này. Mỗi một hiện vật đá đang hiện hữu ở Đồng Ngọ Tự đều có giá trị, ý nghĩa về mặt văn hóa, lịch sử. Bộ sưu tập đồ đá này gồm những hiện vật như: Trụ đá, bia đá, phiến đá, hương đá, cầu đá, chó đá… là nơi lưu dấu thời gian, phác họa lại cả một thời kỳ dài trong đời sống lao động, sinh hoạt của bà con vùng đồng bằng sông Hồng.

Từ mồng 1 đến mồng 3 Tết Nguyên đán hằng năm, là lễ hội chùa Động Ngọ, đông đảo du khách thập phương về chùa kính lễ và vãn cảnh. Đến chùa Động Ngọ bạn sẽ cảm nhận được sự thanh tịnh, bình an để gạt bỏ đi những lo toan của cuộc sống thường nhật...

An nhiên