Trong số 160 sáng kiến kinh doanh vì mục tiêu phát triển bền vững tham gia chương trình Én Xanh 2019 có rất nhiều dự án du lịch hoặc phát triển kinh tế gắn với lĩnh vực này. Điều này cho thấy sự đóng góp không nhỏ của Du lịch đối với các mục tiêu phát triển bền vững.

Mô hình du lịch cộng đồng Đà Bắc CBT đang triển khai tại Hòa Bình

Quy tụ nhiều sáng kiến kinh doanh

Mô hình du lịch cộng đồng, phát triển sinh kế cho người dân tộc thiểu số ở Đà Bắc (Đà Bắc CBT) đã cung cấp cho du khách cơ hội được trải nghiệm cuộc sống với người dân, vừa để tận hưởng không gian thiên nhiên, vừa hiểu hơn về bản sắc văn hóa, kinh tế, xã hội của người địa phương với các giá trị truyền thống của người dân tộc Mường, dân tộc Dao.

Là một trong những dự án được trao giải thưởng Én Xanh 2019, bà Đinh Thị Hảo, Giám đốc Đà Bắc CBT cho biết định hướng phát triển trở thành doanh nghiệp xã hội tiên phong trong hoạt động hỗ trợ người dân tộc thiểu số phát triển du lịch cộng đồng, tạo cơ hội kinh doanh mới, mang lại thu nhập bền vững, góp phần xóa đói giảm nghèo cho người dân tại tỉnh Hòa Bình. Đây là một trong số rất nhiều dự án phát triển theo mô hình Doanh nghiệp xã hội đã được trao tặng Giải thưởng Én Xanh 2019 – Sáng kiến kinh doanh vì mục tiêu phát triển bền vững do Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật (VUSTA), Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) và Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến phục vụ cộng đồng (CSIP) vừa mới tổ chức tại Hà Nội.

Phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn thiên nhiên, giữ gìn văn hóa bản địa, tạo sinh kế cho bà con dân tộc thiểu số là mô hình đang được triển khai tại nhiều địa phương. Từ những dự án vùng biên giới phía Bắc như Du lịch cộng đồng sinh thái Sin Suối Hồ (Lai Châu), Du lịch bền vững gắn với cộng đồng và bảo vệ môi trường tại thôn Pả Vi, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang… tới các tỉnh phía Nam như du lịch văn hóa cộng đồng người Chăm (Agicham) tại An Giang, dự án Làng Văn hóa Du lịch Khmer tỉnh Trà Vinh…

Theo thống kê của TS Nguyễn Đình Cung, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý Kinh tế Trung ương, Du lịch cùng với các lĩnh vực như Nông nghiệp, Môi trường, Biến đổi Khí hậu, Bình đẳng Giới… có thế mạnh để phát triển các mô hình doanh nghiệp xã hội hiện nay.

Với 160 sáng kiến kinh doanh tham dự Én Xanh 2019 trong đó có 29 sáng kiến về du lịch. Tại nhiều nhóm chủ đề như sáng kiến nông nghiệp, môi trường, trao quyền cho phụ nữ, sáng kiến kinh doanh bao trùm và đa dạng cũng có những nội dung, phương thức kinh doanh gợi mở liên quan đến du lịch. Hầu hết các sáng kiến giải quyết thách thức về phát triển điểm đến bền vững, tạo sinh kế bền vững cho người nghèo và các đối tượng yếu thế trong cộng đồng hay phát triển mô hình du lịch mới như du lịch có trách nhiệm, du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp…

Thúc đẩy các mục tiêu phát triển bền vững

Đối với Du lịch, Én Xanh 2019 không chỉ quy tụ những dự án, sáng kiến kinh doanh mới mà có sự tham gia tích cực từ các doanh nghiệp, tập đoàn kinh doanh thành công cùng chung sức. Nhiều sáng kiến kinh doanh cũng tìm lời giải cho “Đề bài” của Ban tổ chức về những khó khăn hiện nay như xử lý chất thải từ hoạt động du lịch, ô nhiễm môi trường tại các điểm du lịch, thúc đẩy du lịch phát triển bền vững. Có thể kể tới cụm sáng kiến giảm rác thải, làm sạch biển và phát triển cộng đồng tại Hạ Long của Công ty TNHH du thuyền Bhaya hay nỗ lực giảm thiểu khí thải, nước thải, sử dụng năng lượng tiết kiệm ở khách sạn JW Marriott là những dự án tích cực, góp phần tạo thay đổi trong doanh nghiệp và thói quen du lịch của du khách.

Điều này không chỉ xuất phát từ các chính sách hỗ trợ từ các cơ quan, tổ chức mà còn là sự vận động tự thân của khối kinh tế tư nhân. Bà Sitara Syed – Phó trưởng Đại diện Thường trú Cơ quan phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam  (UNDP Việt Nam) nhận thấy đã có sự thay đổi rõ rệt và thực chất hơn từ phía doanh nghiệp đối với các vấn đề về môi trường.

Theo bà, việc tham gia vào hoạt động phát triển bền vững của các doanh nghiệp trước đây thường được gắn với các hoạt động từ thiện hay chiến lược marketing khi mà họ thực hiện hoạt động CSR (trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp). “Tuy nhiên, quan điểm về việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đã có những chuyển biến tích cực trong những năm qua. Theo đó, không chỉ dừng lại ở các hoạt động thiện nguyện, doanh nghiệp ngày càng ý thức hơn về trách nhiệm với cộng đồng và môi trường”, bà Sitara Syed nhấn mạnh.

Box: Được phát động lần đầu vào năm 2017, Én Xanh là chương trình đầu tiên của Việt Nam nhằm tìm kiếm và tôn vinh các sáng kiến kinh doanh vì cộng đồng. Với thông điệp: “Kinh doanh vì cộng đồng nhân văn và phát triển bền vững”, Én Xanh góp phần thúc đẩy và lan tỏa tinh thần cùng những giải pháp kinh doanh tiên phong giải quyết các vấn đề xã hội và bảo vệ môi trường.

Minh Khuê