Lần nào lên Cao Bằng, Đại tướng cũng lên thăm Pác Bó, lên hang Cốc Bó, lên lán Khuổi Nặm, tìm về nơi ngày trước Bác Hồ trao chỉ thị thành lập đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân (ở xã Nà Sác) và đặc biệt là vào thăm khu rừng Trần Hưng Đạo, nơi khai sinh của quân đội nhân dân Việt Nam.

Tháng 4 năm 2004, tôi cùng đạo diễn, nghệ sĩ ưu tú Vi Hòa của Đài Truyền hình Việt Nam thực hiện bộ phim tài liệu - nghệ thuật: “Từ Pác Bó đến Tân Trào” - Đoàn làm phim xin được ghi hình Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Lúc đó ông còn khoẻ và minh mẫn. Đại tướng đồng ý (đồng chí thư ký riêng của Đại tướng cho phép quay 30 phút) nhưng khi gặp, biết tôi là người Cao Bằng, Đại tướng đã nói rất nhiều, rất dài, thỉnh thoảng lại nói tiếng Tày... thời gian kéo dài hơn hai tiếng đồng hồ. Đó là tình cảm của Đại tướng dành cho nhân dân Cao Bằng thân thương. Tôi nhớ mãi lời Đại tướng: “Không có Pác Bó, không có chiến thắng Điện Biên Phủ, không có chiến thắng 30/4/1975. Pác Bó không chỉ là của riêng Cao Bằng mà là của cả nước. Cả nước phải giúp đỡ Cao Bằng đi lên”. Đây không phải là điều Đại tướng nói một lần! Lần nào Đại tướng cũng mong mỏi: “Tôi chỉ chúc một câu: Cao Bằng đã là một ngôi sao sáng trong cách mạng giải phóng dân tộc, thì mong rằng đồng bào Cao Bằng vận dụng cái tinh thần và tư tưởng của chủ tịch Hồ Chí Minh, với tính năng động, sáng tạo của quân dân các dân tộc, kể cả ở nơi rẻo cao, để làm sao trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng đất nước, làm cho dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng văn minh, Cao Bằng cũng trở thành một trong những “đao đí rủng lai” (tiếng Tày nghĩa là ngôi sao rất sáng). (Bài phát biểu hội thảo Bác Hồ với Cao Bằng - 1994).

Từ sau ngày miền Nam giải phóng năm 1975, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã trở lại thăm Cao Bằng 5 lần (lần cuối là năm 1994). Năm lần trở lại thăm nhà, thăm quê hương thứ hai, đó là ân tình của Đại tướng dành cho Cao Bằng. Nay, Đại tướng đã về với thế giới người hiền. Cây Kim Giao Đại tướng trồng cạnh bàn đá đầu nguồn Pác Bó đã vươn cao, xanh tươi cành lá như chính tâm hồn Đại tướng xanh tươi mãi với Pác Bó, với thời gian. Pác Bó - Cao Bằng mãi mãi in đậm trong thẳm sâu trái tim Đại tướng Võ Nguyên Giáp bởi vì: “Tôi thầm nghĩ, những nơi mình từng sống và chiến đấu trên đất nước Việt Nam đều có những kỷ niệm, nhưng có lẽ với tôi Cao Bằng luôn là kỷ niệm đẹp, vì đó là tuổi thanh niên, tuổi xuân, tuổi trẻ chỉ có một lần trong đời, không bao giờ trở lại”.n

Hoàng Quảng Uyên